Crna Gora, Bijelo Polje, Šahovići, Tomaševo: O genocidu Crnogoraca nad Muslimanima u Šahovićima 1924. godine Milovan Đilas je u delu „Land Wthour Justice“  – “Besudna zemlja” (London, 1958) između ostalog napisao:“

Zaboravljeni masakr u senci planina

Nikada nije bilo takvog pohoda, niti je iko mogao prepostaviti da se to zbilo u onome što zovemo duh nacije. U poređenju s tim, nedelja iz 1918. bila je dečija igra (…)

Lekcija koju Bošnjaci još nisu naučili

Muslimanskim sveštenicima čupali su brade i urezivali im krstove na čelo. U jednom su selu grupu ljudi žicom povezali oko plasta sena i zapalili ga. Sledeća rulja je napala muslimansko domaćinstvo na osami…

Zemlja natopljena krvlju

Seljak je upravo derao – drao jagnje. Njega su nameravali ustreliti, kuću mu spaliti, ali ih je guljenje jagnjeta navelo da na isti način i o istu šljivu za pete obese živa seljaka i sa njim urade što i on sa jagnjetom.

Krvavi novembar 1924. godine

Jedan od njih, iskusan mesar, rascepio je sekirom seljaku glavu, ali vrlo pažljivo, kao da ne želi oštetiti mu trup. Potom mu je rasporio grudi. Srce je još kucalo.

Zločin iz 1924. nad bošnjačkim civilima i borba protiv zaborava

Mesar ga je rukom iščupao i bacio psu. “Kasnije se pričalo kako pas nije hteo taknuti srce, jer čak ni pseto neće tursko srce“.

Svedočanstvo o jednom od najvećih zločina nad Bošnjacima u Kraljevini SHS

(Ove redove  je M. Đilas je zapisao po sećanju svog oca, koji je učestvovao u klanju Muslimana u Šahovićima).

A priču za Radio televiziju-Novi Pazar pripoveda akademik Šefket Krcić.

Pokolj u Šahovićima

Drama je režirana tajno. Po nalogu kolašinskih vlasti, Dimitrije Bulatović i Todor Dulović, ubijaju Boška Boškovića, načelnika Kolašinskog okruga i inspektora unutrašnjih dela, zato što ga nisu trpeli jer je bio pristalica ujedinjenja Srbije i Crne Gore.

Genocid nad bošnjačkim civilima i tišina koja traje skoro sto godina

Tada je načelnik finansija Bijelog Polja, u svom oproštajnom govoru 9. 11. 1924. godine na Boškovom kopanju u Kolašinu, otvoreno pozvao meštane pravoslavce na krvnu osvetu.

Šahovići – rane koje još bole

Takav krvavi poziv potpuno je ohrabrio pijane i divljački orijentirane Crnogorce i Srbe da se džabe dočepaju predivnih imanja i druge imovine.

To je podstaklo varvare da se nacionalistički razvikuju, dovikuju, i izazovu kod svih što veći bes za pljačku i pokolj.

Zločin bez kazne

Za ostvarenje takve krvave drame pomogli su ih, žandari, koji su u svojim službama (u grupama) podsticali na sukobe samo da bi došlo do etničkog čišćenja tog terena od Muslimana.

Pokolj u vreme mira

Vođe tog krvavog pohoda bilu su penzionisani oficiri: Nikola Đilas, Nikodin Cemović Vasojević, Sekula Bošković, Dimitrije Redžić, Savo Đogović i drugi.

Pokolj koji je ostao bez pravde, ali ne i bez sećanja

Oni su prenosili lažnu vest da je sandžački junak Jusuf Mehonjić ubio Boškovića i da će napasti pravoslavna sela.

Jusuf Mehonjić (1888 – 1926)

Jusuf Mehonjić veliki sandžački junak, borac protiv terora nad bošnjačkim narodom u periodu prije, u toku i neposredno posle Prvog svetskog rata, zaštitnik nemoćnih i siromašnih, jedan od vođa i koordinator poznatog pokreta otpora u Sandžaku.

Rođen je 1888. godine, u selu Grnčarevu, kod Bijelog Polja. Iako su mnoge pojedinosti iz biografije Jusufa Mehonjića nepoznanica, prema svedočenju njegovih savremenika, on je bio izuzetno mudar i pismen čovek, što potvrđuju i njegova pisma upućivana predstavnicima vlasti povodom čestih slučajeva terora četničkih jedinica nad Bošnjacima širom Sandžaka.

Kako je politička osveta 1924. godine odnela živote stotine nevinih, a odgovorni ostali nekažnjeni

Pozivaju Vasojeviće u pomoć. Tako su naoružane glavešine sa varvarskim hordama napali na goloruko muslimansko stanovništvo. Isti komanduju klanje i nabadanje dece na bajonete.

Stradali nevini Bošnjaci

U  noći između 10. i 11. novembra 1924. godine (nakon kopanja Boškovića) krenuo je zločinački napad na uspavane Muslimane.

Zaboravljeni zločin nad nevinima koji čeka svoje mesto u savesti Balkana

Seljani Vraneša (Pavinog Polja) pošli po skrivene puške i krenuli na nedužne i nenaoružane meštane Šahovića.

Priča o nepravdi, stradanju i potrebi za istinom, skoro vek nakon masakra

Preko 300 naoružanih dželata krenulo je na domove i sela – kazuje naš profesor Krcić. Zločin u Šahovićima je bio masovno ubistvo između 12o i preko 1.ooo (u zavisnosti od izvora informacija) civila islamske veroispovesti u mestu Šahovići, danas Tomaševo, tokom noći 9. i 10. novembra 1924. godine.

Šahovića zemlja – Šefket Krcić

U tom neviđenom pokolju stradala su sela: Šahoviće (sada Tomaševo), Čeoče, Draškovina i Sokolac.

Istina koja još traži glas

U drugim selima Muslimani su pošli u zbjegove i na teškom bespuću tražeći izlaz umirali od gladi i bolesti. U mnogim selima žitelji su uništeni i rasterani. Komšije su utvrđivale zločin.

Brojni podaci su ostali nepoznati.

Bošnjaci kao muhadžeri

Genocid  u Šahovićima kod Bijelog Polja je često spominjan u istorijografiskoj literaturi iz više razloga. Prvi je taj, što je počinjen u vreme mira, jer se najveći broj zločina uglavnom događa tokom rata.

Teški bezdan vremena na Boškovom kopanju

zli govornici narodni gnev izazvali

bezumnici bes pomešali sa mržnjom

u „misiji“ klanja krvopije u ljudskom obliku

zatražiše oružje bez razloga pozvaše narod na osvetu

u raspaljivim govorima protiv komšija Muslimana

organizatori atentata zlobno optužiše Jusufa

i njegove jatake kako napadaju pravoslavna sela

hvataju birane ljude drže ih kao taoce horda vrvara

izvrši neviđeni pokolj Šahoviša – objavio je filozof Šefket Krcić…

O ovome su pisali i pričali: srpski intelektualac Milovan Đilas, sandžački istraživači, istoričari, filozofi, naučnici, stručnjaci, analitičari…

Binasa Malićević