Isa – begov hamam ima jedanaest kupola

Sandžak – Jedan od najpoznatijih spomenika islamske arhitekture u našem kraju, Isa – begov hamam, dugo je izložen zubu vremena. U neposrednoj blizini stare čaršije, nekad čuveno kupatilo, hamam propada. Dotrajala je krovna konstrukcija, hamam zarstao u prošlost, u neposrednoj blizini Sandžaka…  Sasvim bi drugačija priča bila o Isa – begovom hamamu da je Zavod za saštitu spomenika kulture u Kraljevu na vreme zbrinu važan objekat islamske arhitekture…

-Temelji  Isa- begovog hamama potiču iz 14. veka, dakle osnivač Novog Pazara, u znak sećanja na svoga ovca koji je ovde tragove ostavio, rešio je da postavi hamam, kupatilo, a onda džamiju, a potom krene nešto više – kazuje novopazarski istoričar Hivzo Gološ.

 Hamam čeka projekat i neimare

Gazi Isa – begov hamam u Novom Pazaru jedan od najvažnijih kulturno –istorijskih spomenika sandžačkih Bošnjaka i jedan od veoma retkih objekata ovakve vrste na području celog zapadnog Balkana. Nalazi se u centru stare novopazarske čaršije, u neposrednoj blizini gradske tvrđave.

Hamam iz XV veka

Sagrađen je između šezdesetih i sedamdesetih godina XV stoljeća kao zadužbina Isa – bega Ishakovića, osnivača Novog Pazara, na mestu gde se, kako navode pojedini hroničari, stacionirala osmanska vojska, 5. Jula 1389. godine. U neposrednoj blizini hamama bila je izgrađena i škola, koja je, međutim, spaljena u toku Austro – turskog rata, 1689. godine. – Znači ovo je centar odakle se širio islam i odakle nastaje naša kultura, naše bivstvovanje – sa ponosom u glasu priča profesor Gološ.

“Hazna” – prostorija za grejanje vode

Sam spomenik je priča za sebe. U zgradi se nalaze muške i ženske prostorije, potpuno identične po uzdužnoj simetrali osnove i pregrađene kamenim zidom. Svaka odaja  prekrivena je kupolom, kojih na celoj zgradi ima ukupno jedanaest. Kupole su različitih veličina i sa šestougaonim otvorima. Na severnoj strani hamama nalazio se prostrani šadrvan koji je bio jedna vrsta čekaonice, dok se na južnoj strani nalazila tzv. Hazna – prostorija za grejanje vode.

Postojale su tri objekta  za kupanje sa mermernim česmama i jedna prostorija za odmor od kupanja. Iako se nalazi pod zaštitom države, kao spomenik kulture od velikog značaja, Gazi Isa – begov hamam je u veoma zapuštenom stanju, izložen stalnom propadanju.

Centar islamske kulture

-Vratimo se hamamu. Temelji hamama su na čvrstim osnovama i ovo su prvi tragovi korišćenja kamena sa Paričkog brda. Kamena od koga su napravljene hiljade i hiljade spomenika na grobljima u Novom Pazaru, oko Novog Pazara i široj okolini – podseća sandžački istoričar, profesor, istraživač…

Kamen sa Paričkog brda

Isa – begov hamam se smatra najvećim i najlepšom građevinom ove vrste u Srbiji. Kao građevinski objekat specijalne funkcije i arhitekture ovaj hamam je prikazom važnosti prostorija za održavanje higijene tela, kao bitnog elementa u kulturi stanovanja, puno uticao na savremeno graditeljstvo.

Binasa Malićević