Navršava se 31 godina od zločina u Sjeverinu
Povodom 31. godišnjice otmice i ubistva 17 građana Srbije bošnjačke nacionalnosti iz mjesta Sjeverin kod Priboja, Fond za humanitarno pravo, Žene u crnom, Sandžački odbor za zaštitu ljudskih prava i sloboda i Inicijativa mladih za ljudska prava u Srbiji saopštili su da pamte i podsjećaju na žrtve tog zločina.
Pomenute organizacije naglašavaju da višegodišnja potraga porodica za posmrtnim ostacima žrtava još nije okončana i zahtijevaju od institucija Srbije da prekinu kontinuitet diskriminacije, kršenja prava i uskraćivanja podrške porodicama žrtava.
Podsjećaju da su 22 oktobra 1992. godine, mještani Sjeverina krenuli su svakodnevnim poslom u Priboj, autobusom užičkog preduzeća „Raketa”, koji je saobraćao na redovnoj liniji između mjesta Rudo (BiH) i Priboja (Srbija). U mjestu Mioče (BiH), pripadnici jedinice „Osvetnici”, koja je djelovala u okviru snaga Vojske Republike Srpske (VRS), zaustavili su autobus. Nakon što su legitimisali sve putnike, iz autobusa su izveli 16 stanovnika Sjeverina i vojnim kamionom ih odvezli u pravcu Višegrada, gdje su ih brutalno pretukli i potom ubili.
Žrtve tog zločina su: Alija Mandal, Derviš Softić, Esad Džihić, Hajrudin Sajtarević, Idriz Gibović, Medo Hodžić, Medredin Hodžić, Mehmed Šebo, Mevlida Koldžić, Mithad Softić, Mujo Alihodžić, Mustafa Bajramović, Ramahudin Ćatović, Ramiz Begović, Sead Pecikoza, Zafer Hadžić
Veče uoči tog događaja, ispred svoje porodične kuće otet je Sabahudin Ćatović.
“Njihovim porodicama je uskraćeno pravo na dostojanstven ukop i mjesto porodičnog sjećanja na člana porodice. Osim toga, njima još nije priznat status porodica civilnih žrtava rata, čime su preko tri decenije ostali uskraćeni za materijalnu podršku, psihosocijalnu zaštitu i zvanično priznanje. Naime, aktuelni Zakon o pravima boraca, vojnih invalida, civilnih invalida rata i članova njihovih porodica onemogućava sticanje tog statusa žrtvama koje su tokom ratova u bivšoj Jugoslaviji nastradale ili povređene van teritorije Srbije”, ukazuju organizacije za zaštitu ljudskih prava u Srbiji.
U nastojanju da ostvare svoje pravo na reparacije, porodice ubijenih podnijele su tužbu protiv Republike Srbije zbog nesprečavanja ovog zločina i obaveze da zaštiti građane pograničnog područja u vrijeme trajanja oružanog sukoba u susjednoj BiH.
Nakon više od šest godina suđenja, njihova tužba je odbijena s obrazloženjem da ne postoji veza države Srbije i zločina koji je počinjen. I Evropski sud za ljudska prava je u februaru 2019. godine odbio da razmatra predstavku članova porodica, s obrazloženjem da se zločin dogodio prije nego što je Srbija ratifikovala Evropsku konvenciju o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda. Time su iscrpljene sve pravne instance kojima su porodice žrtava mogle da se obrate za ostvarenje svog prava na naknadu štete.
“Žrtve iz Sjeverina su potpuno nevidljive i u zvaničnim komemorativnim praksama na republičkom nivou u Srbiji. O njihovom stradanju se može čuti gotovo isključivo u okviru lokalne zajednice i na godišnjim komemorativnim okupljanjima u Sjeverinu. Izgradnja spomen-obilježja posvećenog žrtvama, na privatnom posjedu porodice ubijenog Ramiza Begovića, danas predstavlja redak primjer zvanične podrške očuvanju društvenog sjećanja na ove ubijene građane Srbije”, navodi se u saopštenju.
Za zločin u Sjeverinu Okružni sud u Beogradu je u julu 2005. godine osudio komandanta jedinice „Osvetnici” Milana Lukića i pripadnike te jedinice Olivera Krsmanovića i Dragutina Dragićevića na po 20 godina zatvora, a Đorđa Ševića na 15 godina zatvora.
