GU: Novi Pazar ostao bez najstarijeg simbola

Komisija za kulturno-historijske spomenike, Grada Novog Pazara saopštila je:

Novi Pazar je danas ostao bez jednog od svojih najstarijih simbola – Arap džamije.

Predviđajući šta bi se moglo desiti, Grad je odmah po otpočinjanju radova na Arap džamiji zatražio od Republičkog zavoda za zaštitu spomenika uslove o mjerama tehničke zaštite koji su još 26. juna 2018. godine, proslijeđeni Islamskoj zajednici u Srbiji.

Iako je Rješenjem Republičkog zavoda za zaštitu spomenika investitor tj. Islamska zajednica u Srbiji bila obavezna da odmah pokrene postupak za izdavanje akta kojim se utvrđuje pravo na izvođenje radova, do današnjeg dana to nije urađeno, niti je dostavljen ikakav dokument, ili obavijest o izvođenju bilo kakvih radova.

Također, radovi na Arap džamiji nisu zaustavljeni, kako je to svojim riješenjem naložio Zavod za zaštitu spomenika a tijekom proteklih mjeseci džamija je svakodnevno urušavana, bez ikakvih mjera tehničke zaštite objekta.

Dana 18. septembra 2018. godine u potpunosti je osim munare, srušena Arap džamija,  te je na taj način zauvijek uništen autentični objekat od neprocjenjive vrijednosti za Grad Novi Pazar i jedan od simbola identiteta njegovih građana.

Ni u jednom momentu nije bila sporna činjenica da je postojala potreba izvođenja restauratorskih radova na Arap džamiji kako bi ona postala konstruktivno stabilna, otporna na urušavanje i komfornija za korištenje tj. obavljanje namaza…

Međutim, potpuno je neprihvatljivo da se radovi na ovako vrijednom objektu obavljaju neadekvatno i rušilački. Umjesto da se postupak obnove uradi na stručan način, uzimajući u obzir autentičnost iz arhivske građe i sprovodeći adekvatne mjere restauratorskih zahvata, džamija je bahato, uz pomoć teške mehanizacije srušena – bez ikakvog osjećaja za tradiciju i njenu simboliku.

Arap džamija je objekat od izuzetnog kulturnog značaja. Prema zakonu – kulturno dobro i dobro koje uživa prethodnu zaštitu ne smije se oštetiti, uništiti, niti se bez saglasnosti, u skladu s odredbama zakona, može mijenjati njegov izgled, svojstvo ili namjena.

Republički zavod za zaštitu spomenika kulture je još 31. maja 2018. godine donio Rješenje kojim se zabranjuje investitoru Islamskoj zajednici u Srbiji – Muftijstvo sandžačko iz Novog Pazara izvođenje radova na krovnoj konstrukciji i krovnom pokrivaču na Arap džamiji u Staroj čaršiji u Novom Pazaru, zbog toga što se radovi izvode bez utvrđenih uslova za preduzimanje mjera tehničke zaštite za izvođenje navedenih radova.

Istim Rješenjem je investitor obavezan da odmah pokrene postupak objedinjene procedure za izdavanje akta kojim se utvrđuje pravo na izvođenje radova, u kom postupku će se utvrditi uslovi za preduzimanje mjera tehničke zaštite.

Prema uslovima koji su dati – radovi na sanaciji i rekonstrukciji objekta su se mogli preduzeti uz zadržavanje postojećih dimenzija i volumena, položaja na parceli, vanjskog izgleda, unutrašnjeg rasporeda i geometrije krova. Radovi su morali imati konzervatorsko-restauratorski karakter, što je podrazumijevalo maksimalno očuvanje autentičnih elemenata konstrukcije, fasadne i unutrašnje stolarije, svih drvenih obloga korištenih u enterijeru i svih drugih dekorativnih elemenata. Na osnovu toga je prije svega bilo potrebno uraditi projekat rekonstrukcije kojim bi se maksimalno očuvala autentičnost Arap džamije.

Ovi uslovi, nažalost, važili su za objekat koji je nekada postojao.

Arap džamija, koja je opstajala vijekovima, prkoseći svim nedaćama i osvajačima, i koja je bila svjedok tradicije i kulturnog naslijeđa Novog Pazara, nažalost više ne postoji.

Srušili su je oni koji misle da historija ovog grada počinje i završava se sa njima.