Šta se krije iza sandžačke mantije
Predsjednik Srbije u nizu nabrajanja esencijalnih namirnica koje će se naći na tržištu Turske spominje ogromnu količinu polugotovih mantija, koje spremaju Bošnjaci iz Sandžaka.
Tokom zvanične posjete turskog predsjednika Recepa Tayyipa Erdogana Srbiji potpisan je niz ekonomskih i razvojnih ugovora o saradnji te dvije zemlje. U dugom nizu nabrajanja namirnica koje će se izvoziti u Tursku, nakon soje, graška, ulja i stočne hrane, predsjednik Srbije Aleksandar Vučić naveo je i “mantije”.
“Mogućnost izvoza 5.000 tona junećeg mesa, carina nula… 500 tona mantije, što će posebno Pazarcima da bude interesantno”, spomenuo je, između ostalog, Vučić.
Mantije su tradicionalno jelo iz Sandžaka, koje je široj potrošačkoj javnosti poznato u različitim varijacijama. Na pojedinim lokalitetima crnogorskog dijela Sandžaka nazivaju se i “ribicama”, dok originalni naziv na prostoru Turske i teritorija koje su bile pod Osmanlijama definiše jelo nalik na kuhanu tjesteninu.
Po slobodnoj procjeni, posmatrači sa strane i gastronomski entuzijasti ovo jelo definišu kao varijaciju pite, odnosno bureka. Na jednom srbijanskom sajtu za promociju kulturnih vrijednosti sa Balkana mantije su opisane kao “svojevrsna pikantna pita, sastavljena od malih komada uvijene pite, poređanih jedan do drugog u veliki pleh”.
Čak i objektivno gledajući, mantije djeluju kao pita, ali, i pored sve argumentacije, za ljude u Sandžaku to je besmislica – mantije su jelo za sebe, dio kulturološkog identiteta i neizostavan segment svakog događaja.
Lokalni virtouz ovog jela s epitetom majstora u široj porodici, Muradija Kurtanović iz Tutina, pojašnjava koliko mantije imaju visok značaj na tradicionalnoj trpezi.
“Niko ne može da objasni od kada su mantije prisutne na našim soframa i odakle potiču, ali sigurno je da ih svaka kuća vrlo rado priprema i jede. Mantije se razlikuju od domaćice do domaćice. Ja lično preferiram više mesa, a često napravim i prazne mantije i prelijem ih kiselim mlekom sa belim lukom. U Pazaru su se izveštili sa onim malim mantijama za prodaju; mi ove pravimo za svoj merak i porodicu, pa ih dodatno začinimo nekom ličnom inovacijom”, navodi Kurtanović.
Administrativni centar regije, Novi Pazar, ujedno je i zvanični centar mantija, a daljim slijedom sinonim za pazarske mantije predstavlja ugostiteljski objekat “Sidro”, smješten u centru grada.
“Moj otac je ovo tradicionalno jelo, koje je se uglavnom pripremalo za praznike i svečanosti, doveo u formu urbanog nasleđa Novog Pazara. Pre više od 30 godina moj otac Ibrahim je otvorio ugostiteljski objekat ‘Sidro’ i od tada do danas trudimo se da održimo tradiciju i očuvamo kvalitet tog domaćeg jela”, navodi Dženan Agušević, druga generacija vlasnika “Sidra”.
S obzirom na to da veći dio regije Novog Pazara naseljavaju Bošnjaci muslimani, mantije su neizostavan dio ramazanske trpeze.
“U našim krajevima je uobičajeno da žene umese veću količinu mantija i drže ih u zamrzivaču kako bi ih lakše ispekle za sehur ili iftar. Ta ideja nas je povela da i sami započnemo proizvodnju polugotovih zaleđenih mantija za one koji nisu toliko vešti kao naše majke”, kaže Agušević.
Porodica Agušević najviše je doprinijela afrimaciji ove kulinarske stavke na teritorije cijele države, prva je i počela s masovnom proizvodnjom zaleđenih mantija i s tim kulturnim blagom upoznala širu teritoriju Srbije.
Trijumf ove kulinarske kulturne odrednice vraća nas na početak teksta, gdje predsjednik Srbije u nizu nabrajanja esencijalnih namirnica koje će se naći na tržištu Turske spominje ogromnu količinu polugotovih jela koje spremaju Bošnjaci iz Sandžaka.
Izvor: Al Jazeera
